มองโลก ด้วยคำถาม Junior Diver

การสอนเด็กเป็นเรื่องสนุกและท้าทายครับ ไม่ใช่เพราะเรื่องมาตราฐานหรือข้อกำหนดด้านสรีระร่างกายของน้องที่ถูกขีดไว้ คนที่สอนเด็กมานานจะรู้ดีว่า ข้อจำกัดด้านร่างกายต่างๆของน้องที่มีในวันนี้ ยังไงก็หมดไปในวันข้างหน้า ถ้าใจมาซะอย่าง

เวลาผมสอนผู้ใหญ่ ผมจะพูดในคลาสเสมอ ‘อย่าคิดว่าเป็นการเล็คเชอร์นะครับ คิดว่าเรามาแลกเปลี่ยนความรู้กัน อยากรู้เรื่องอะไรไม่ต้องเกรงใจถามได้เลย’

‘ ….. ‘

‘………….’

(ส่วนใหญ่จะเงียบครับ.. ไม่ค่อยถามอะไรเยอะ แฮร่..)

เวลาสอนน้องๆก็คล้ายกัน ‘ วันนี้เรามาเรียนดำน้ำกันนะลูก เดี๋ยวเข้าห้องไปฟังครูเล่าเรื่องดำน้ำให้ฟังก่อนนะ ' (จะหลอกไปเรียนทฤษฏี)

‘ มาเรียนดำน้ำแล้วต้องเข้าห้องเหรอคับ ทำไมไม่เปลี่ยนชุดลงน้ำ ‘

...

ครับ.. สิ่งที่ผมคิดว่าท้าทาย ก็เพราะพลังของคำถามของน้องๆที่ผมต้องเจอนั่นแหละ

...

การเรียนดำน้ำลึกของเด็ก หลักๆแล้วเรียนเหมือนผู้ใหญ่แทบทุกอย่างครับ อาจจะมีบางส่วนที่ผู้สอนไม่ต้องพูดเน้นถึงจุดที่ไม่จำเป็นออกไปบ้าง เช่น ฟิสิกส์ที่ยากเกิ๊น หรือที่มาของตารางน้ำที่น้องป.6ยังไงก็คงเข้าใจได้ลำบาก ส่วนมากเราจะเน้นทักษะที่สนุกสนานและเหมาะกับวัยของน้องเค้ามากกว่า

ที่สำคัญ การเรียนให้มีประสิทธิภาพต้องทำให้เค้ามีสมาธิอยู่กับเราให้ได้ การสอนน้องๆส่วนใหญ่ ผมจึงเลือกใช้วิธี 'ยิงคำถามแบบเล่าเรื่อง' ไปพร้อมกับ ความรู้สึกและประสบการณ์ที่เจอ

‘ เวลาปลาตาย มันจะเป็นยังไงลูก จะจม หรือจะลอยล่ะ’ (จะสอนเรื่อง buoyancy)

‘ถ้าปลาตาย แล้วมันจะเป็นได้ยังไงคับ’

…

‘เวลาอยู่ใต้น้ำ ถ้าหายใจไม่ออกต้องทำยังไงครับ’ (จะสอนเรื่องการหายใจ)

‘ก็หายใจเข้าสิคะ’

...

ทะเลบางที่เราดำน้ำไม่ได้ เพราะเป็นฤดูปลาวางไข่ เออ..ลูกรู้มั้ย ทำไมปลาต้องวางไข่ (จะสอนเรื่อง environment)

‘ถ้าโยน ไข่มันจะแตกคับ’

…

ผู้ใหญ่มักมีคำถามที่คิดมาแล้ว ก่อนจะพูด

ส่วนเด็ก มักจะพูด เหมือนที่คิด

เวลาได้รับคำถาม ผู้ใหญ่มักจะตอบแบบกลัวพลาด (calculating thought)

ส่วนเด็ก ไม่รู้ว่าพลาด คืออะไร คิดอะไรได้ ก็ตอบไปแบบนั้น (growing idea)

…

หัวใจของการสอนที่ดี จึงอยู่ที่ 'การตั้งคำถาม'

เรื่องราวดีๆของการดำน้ำ มันมีอยู่แล้ว ศาสตร์วิชาต่างๆก็ไม่ได้แตกต่างกันมาก

แค่เรียงลำดับ จัดระเบียบให้ถูก ว่าเรื่องไหนมาก่อน เรื่องไหนมาหลัง

เรื่องไหนควรถาม เรื่องไหนต้องหาคำตอบ

เรื่องไหนถามใคร จะให้ใครตอบ

เรื่องไหนรอตอบ แล้วใครเป็นคนถาม

จับประเด็นแบบนี้ ความรู้สึกของผู้เรียนก็เปลี่ยนได้ครับ

...

ครูๆๆ ผมปวดดด..ฉี่ในสระนี่ได้เลยมั้ยคับ

เห้ยๆๆ อย่าเพิ่งงงง รีบขึ้นไปเข้าห้องน้ำลูก

‘ ไม่ทันแล้วว

..ก็ครู บอกต้องทำตัวอุ่นๆไว้เวลาดำน้ำ ‘

‘………….’