ฉลามนักล่า กับ มนุษย์ที่น่ากลัวมากกว่า...

ฉลาม กว่า 440 สายพันธุ์เป็นปลากินเนื้อ จำนวนหนึ่งเป็นฉลามกินแพลงก์ตอน และอีกจำนวนหนึ่งเป็นฉลามนักล่า ในท้องทะเล ฉลามเป็นนักล่าอันดับต้นในระบบนิเวศ โดยอาหารของฉลามนักล่าจะเป็นสัตว์ที่อ่อนแอหรือบาดเจ็บ ฉลามมีฟันแหลมคมอยู่ในปากเรียงเป็นแถวกว่าร้อยๆซี่ ฉลามสามารถออกแรงกัดได้ถึง 625 psi ในหนึ่งครั้ง (เปรียบเทียบกับนักล่าอื่นๆ สิงโต 650 psi, เสือ 1,050 psi, จระเข้ 3,700 psi) นอกเหนือไปจากคมเขี้ยวและแรงกัดติดอันดับนักล่าตัวท็อป ฉลามยังมีความสามารถพิเศษในการรับรู้อุณหภูมิจากเนื้อเยื่อใต้ผิวหนังของมัน ซึ่งช่วยให้มันจับสัญญาณเหยื่อได้อย่างแม่นยำ บวกกับความไวของจมูกที่ทำให้ได้กลิ่นเลือดของเหยื่อในน้ำได้อย่างรวดเร็ว ทำให้ฉลามเป็นเครื่องจักรสังหารแห่งท้องทะเลอย่างแท้จริง

Courtesy of Shark diver Steve Dee's

แต่นักล่าแห่งท้องทะเลก็พ่ายแพ้กับนักล่าสองขาจากบนบกแบบหมดรูป เปรียบเทียบอัตราส่วนจากบันทึกสถิติจำนวนมนุษย์ที่ถูกฆ่าโดยฉลามตั้งแต่ปี 1958-2014 จำนวน 439 คนกับจำนวนปลาฉลามที่มนุษย์ล่าปีละ 70-100 ล้านตัว ตัวเลขนั้น มนุษย์เราเหี้ยมโหดชนะพี่หลามขาดลอยเลยนะครับ

มนุษย์ล่าฉลามไปมากมายขนาดนั้นเพื่ออะไร คุณว่าฉลามหนึ่งตัว เราสามารถทำอะไรกับมันได้บ้าง ? เรามาดูกัน

ในอเมริกาเหนือและใต้ รวมถึงออสเตรเลีย ในซุปเปอร์มาร์เก็ตบางพื้นที่มีเนื้อปลาฉลามขายในรูปแบบอาหารสดอย่างเนื้อหมูแพ็คขายนี้ล่ะ เนื้อฉลามถูกนำไปแปรรูปเป็นอาหารสำเร็จรูปในแบบที่หลายคนคงยังไม่รู้เลยด้วยซ้ำว่าตัวเองอาจจะเคยกินเข้าไปแล้ว

ถ้าเมนูที่มีชื่อเสียงของชาวเอเชีย คงไม่พ้นหูฉลามที่ขึ้นชื่อเรื่องราคาแพงหูดับตับไหม้ กินเลี้ยงที่ไหนสั่งมาให้คนรู้ว่าเราเป็นเสี่ย โดยวิธีล่าปลาฉลามของชาวประมงเอเชียออกจะอำมหิตไม่น้อย คือจับปลาฉลามได้แล้ว ตัดเอาแต่ครีบ แล้วก็โยนปลาฉลามไร้ครีบไร้หางที่ยังไม่ตายลงทะเลไป ให้มันจมน้ำตายเองนี่ล่ะ เพราะคนเอเชียไม่นิยมบริโภคเนื้อฉลาม ว่ามีความคาวจัดกว่าเนื้อปลาประเภทอื่น ขายไม่ได้ราคา เสียเวลาแล่ เวลาไปกินเลี้ยงแล้วเห็นหม้อซุปหูฉลาม อย่าลืมว่าของในหม้อนั้นมันมีที่มายังไงนะครับ ก่อนจะตักกินโชว์คนอื่นว่าเรากำลังกินของแพงหายาก

นอกเหนือไปจากเนื้อ และครีบที่นำไปบริโภคเป็นอาหาร ปลาฉลามยังถูกแปรรูปเป็นของมีราคาได้อีกมาก ฟันปลาฉลามถูกนำไปเป็นของที่ระลึก หนังปลาฉลามถูกนำไปทำเครื่องหนัง เช่น เสื้อแจ็คเก็ตหรือกระเป๋าราคาแพง และตับจะถูกนำไปสกัดน้ำมันเป็นอาหารเสริม ซึ่งนักวิทยาศาสตร์บางกลุ่มเชื่อว่าสามารถช่วยในเรื่องการรักษาโรค โดยเฉพาะมะเร็ง แต่ความย้อนแย้งขำๆ ก็คือ มีงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยจอห์น ฮอปกินส์ระบุว่า มีการค้นพบว่าฉลามมันก็เป็นมะเร็งได้เหมือนกัน มีการพบเห็นฉลามจำนวนมากที่มีก้อนเนื้องอก (๐_+)

ข้อเท็จจริงก็คือ ปลาฉลาม ก็เป็นเพียงแหล่งโปรตีนทั่วไปไม่ต่างไปจากการบริโภคเนื้อสัตว์อื่นๆ แต่ความเชื่อต่างๆ ของมนุษย์ต่างหากที่ทำให้การไล่ล่าปลาฉลามอย่างบ้าคลั่งจนทำให้ปลาฉลามกำลังจะสูญพันธุ์ในไม่ช้านี้

เมื่อผู้ล่าที่สง่างามกลายเป็นผู้ถูกล่า กลายเป็นสินค้าแปรรูปแลกเงิน มันเป็นความรู้สึกที่หดหู่ใจนะครับ ว่ามนุษย์สามารถทำลายสิ่งมีชีวิตที่ยิ่งใหญ่จากธรรมชาติเพียงเพื่อตอบสนองความโลภโมโทสันของตัวเอง แต่ก่อนการล่าฉลามทำได้ยาก อัตราการล่าจึงไม่พุ่งสูง แต่ปัจจุบัน วิทยาการที่ก้าวหน้าทำให้การประมงสามารถล่าปลาได้คราวละมากๆจนแทบจะหมดทะเล เรืออวนลาก เรืออวนล้อม เครื่องตรวจจับฝูงปลาขนาดใหญ่ที่นอกจากจะจับปลาทูน่าเป็นหลักแล้ว ความซวยยังเผื่อแผ่มาให้สัตว์อื่นที่โดนล้อมจับด้วย เช่น ฉลาม เต่าทะเล ปลาโลมา ซึ่งอาจจะเรียกได้ว่า ตายฟรีๆ

โดยปกติแล้ว ฉลามจะมีอายุได้ประมาณถึง 25 ปี แต่บางสายพันธุ์อาจมีอายุขัยได้นานถึง 100-200 ปี ฉลามเป็นนักล่ามาตั้งแต่ดึกดำบรรพ์มากว่า 400 ล้านปี การเป็นจุดสูงสุดของห่วงโซ่อาหารใต้ทะเล ทำให้ฉลามเป็นผู้ควบคุมปริมาณปลาและสิ่งมีชีวิตในท้องทะเลให้เกิดความสมดุล แต่ห่วงโซ่อาหารเหล่านี้อาจจะพังทลายจากการล่าปลาฉลามที่รุนแรงขึ้นเรื่อยๆ รวมถึงการทำประมงที่ไม่มีลิมิตในปัจจุบันที่ทำให้จำนวนปลาซึ่งเป็นอาหารของฉลามลดน้อยลง ทำให้เกิดการขาดแคลนอาหาร ไม่ว่าจะด้วยสาเหตุไหน ภัยต่อการสูญพันธุ์ของเหล่าฉลามก็ล้วนแล้วแต่มาจากมนุษย์ทั้งสิ้น

ถ้าห่วงโซ่อาหารใต้ทะเลมันพังทลายเพราะไม่มีปลาฉลามจะเป็นยังไง อยากให้จินตนาการภาพทะเลแห่งหนึ่งที่ไม่มีปลาฉลามนะครับ เมื่อไม่มีปลาฉลาม ประชากรปลาหมึกยักษ์แถวนั้นซึ่งเป็นอาหารมื้อโปรดของฉลามก็จะเพิ่มขึ้น ความซวยทอดต่อไปจะไปอยู่ที่ล็อบสเตอร์ซึ่งเป็นอาหารจานเลิฟของปลาหมึกยักษ์ ทำให้ล็อบสเตอร์หมดทะเล ความพังพินาศของระบบนิเวศยังเป็นหนังเรื่องยาวได้อีกมากถ้าไม่มีฉลามในทะเล นี่เป็นเพียงแค่สิ่งที่จะเกิดขึ้นกับไม่กี่สายพันธุ์ ยังไม่รวมถึงปลาสายพันธุ์อื่นๆ และการอยู่รอดของสิ่งมีชีวิตแนวปะการังที่ทุกชีวิตและทุกอย่างล้วนสัมพันธ์กันทั้งหมด แค่ไม่มีฉลาม ทะเลจะสามารถพินาศได้มากแค่ไหน ลองคิดเล่นๆ ดู

สำหรับนักดำน้ำแล้ว ผมเชื่อว่า 99.99 % อยากเห็นฉลามว่ายน้ำล่าเหยื่อในทะเลมากกว่าจะเห็นซากของมันในหม้อซุป การลงไปดำน้ำแล้วเผชิญหน้ากับฉลามตัวเป็นๆ ได้เห็นความสง่างามในการว่ายน้ำของมัน เป็นความรู้สึกที่สุดยอดมากนะครับ เมื่อเราได้เจอกับมาเฟียตัวจริงผู้ยิ่งใหญ่ของท้องทะเลด้วยตัวเอง การลงดำน้ำแล้วพบปลาฉลาม สำหรับนักดำน้ำถือว่าเป็นโชคดี เป็นโอกาสที่หาได้ยาก ไม่แปลกที่นักดำน้ำแทบทุกคนต่างปวารณาตัวเป็นพวกแอนตี้การบริโภคฉลาม เพราะฉลามคือจิ๊กซอว์ชิ้นสำคัญที่ขาดไม่ได้ของทะเล

ถ้าอ่านบทความนี้แล้วอยากร่วมด้วยช่วยกัน ง่ายๆ ครับ แค่หยุดการบริโภคสิ่งที่เกี่ยวข้องกับฉลามตั้งแต่ตอนนี้เลย มาแค่ใจ ก็ถือว่าช่วยได้มากแล้ว หรือถ้าอยากช่วยมากกว่าฉลาม แต่อยากช่วยในการอนุรักษ์โลกใบนี้เลย แค่คิดก่อนใช้กับทุกสิ่งทุกอย่างในชีวิตคุณ

เด็ดดอกไม้ ยังสะเทือนถึงดวงดาว เริ่มต้นที่ตัวเราเองก่อน ค่อยส่งต่อไปยังคนอื่นๆ รอบตัว

คุณก็ได้ช่วยให้ฉลามอยู่กับทะเลได้ในทางใดทางหนึ่งแล้วครับ